Οι συντροφικές σχέσεις είναι ένα μεγάλο κεφάλαιο στις ανθρώπινες σχέσεις και στη ζωή μας γενικότερα. Παρακολουθώντας τες γοητεύομαι, εντυπωσιάζομαι και αναρωτιέμαι. Ξεκινάνε, αναπτύσσονται και ανθίζουν, ενηλικιώνονται και ωριμάζουν και κάποια στιγμή, εκεί στην πορεία, μπορεί να σταματήσουν να υπάρχουν. Τι γίνεται, τι συμβαίνει? Τι είναι αυτό που τις επηρεάζει τόσο πολύ και συχνά δεν υπάρχει η επιθυμητή εξέλιξη, που τις περισσότερες φορές είναι να μεγαλώσεις μαζί με τον άλλον και να μοιραστείς το πολύτιμο αγαθό της ζωής.
Στην εξέλιξη του ζευγαριού και της συντροφικής σχέσης συνδράμουν πολλοί παράγοντες και είναι γνωστό πως όλα τα ζευγάρια περνάνε από διάφορα στάδια. Τα στάδια εξέλιξης που διανύει το ζευγάρι, επηρεάζονται και από τη φάση του «κύκλου ζωής της οικογένειας», στην οποία βρίσκεται το κάθε ζευγάρι. Κάθε φάση σηματοδοτεί και μια αλλαγή για τον κάθε έναν από τους συντρόφους και για τη μεταξύ τους σχέση. Το πως βιώνει ο κάθε σύντροφος την κάθε μια από τις φάσεις του κύκλου ζωής της οικογένειας, το τι πιστεύει και πως λειτουργεί - ανάλογα πάντα με τον τρόπο που έχει μεγαλώσει και ανατραφεί - έρχεται και αυτό μέσα στη σχέση. Και εκεί μπορεί να υπάρχει ταύτιση, συμβιβασμός ή και σύγκρουση, όπως και είναι αναμενόμενο γιατί πρόκειται για 2 μοναδικούς ανθρώπους με μοναδικές εμπειρίες, πεποιθήσεις, προσδοκίες, ανάγκες και επιθυμίες.
Το ζευγάρι στην αρχή της σχέσης βιώνει το μεγάλο έρωτα, την απόλυτη εξιδανίκευση του άλλου, τη «συγχώνευση» με τον άλλον και αυτό είναι όμορφο, δυνατό και πολλές φορές κινητοποιητικό. Η απόλυτη αποδοχή και ταύτιση είναι λέξεις που συχνά αναφέρουν οι ερωτευμένοι σύντροφοι. Η αυτονόμηση του κάθε συντρόφου σε αυτό το στάδιο κάπως παραμελείται, γιατί η ανάγκη να είναι συνέχεια μαζί με τον άλλον επικρατεί.
Στη συνέχεια ακολουθεί η φάση της «αντίστασης», όπου εκεί τα πράγματα αρχίζουν και δυσκολεύουν. Υπάρχουν συνήθως έντονες συγκρούσεις για διαφορά θέματα: καθημερινά, συναισθηματικά, ερωτικά, διαπαιδαγώγησης, επικοινωνίας, εξουσίας, ελέγχου, συντροφικότητας και αυτονομίας. Συνήθως οι πλευρές του συντρόφου που μας έλκυαν στην αρχή τώρα μας προκαλούν εκνευρισμό και τελικά ερχόμαστε σε σύγκρουση και με τον εαυτό μας. Η φάση αυτή στην εξέλιξη του ζευγαριού είναι δύσκολη και εάν δεν ξεπεραστεί μπορεί να οδηγήσει σε μεγάλες προστριβές και αποξένωση ή και «διαφοροποίηση», όπως λέγεται η 3η και πιο επικίνδυνη φάση της σχέσης.
Σε αυτό το στάδιο ο κάθε ένας από τους συντρόφους εστιάζει στον εαυτό του και αναλαμβάνει τη δική του ευθύνη, επικεντρώνοντας τις προσπάθειές του στη δική του προσωπική εξέλιξη και φροντίδα και όχι στην εξέλιξη και στη φροντίδα της μεταξύ τους σχέσης. Αυτή η κατάσταση είναι σαν να ένα «συναισθηματικό διαζύγιο» που δηλητηριάζει ακόμα περισσότερο τη σχέση.
Αντίδοτο σε αυτό, είναι το ζευγάρι να το συνειδητοποιήσει τι συμβαίνει και να επικοινωνήσει μεταξύ του. Τις περισσότερες φορές ωστόσο η αποξένωση είναι τόσο μεγάλη και η σχέση έχει πληγεί τόσο πολύ που ακόμα και η επικοινωνία μεταξύ των συντρόφων δεν οδηγεί στην επανασύνδεση. Και λέω επανασύνδεση γιατί οι σύντροφοι έχουν χάσει το πιο σημαντικό κομμάτι της σχέσης τους αυτό της σύνδεση και του «Δεσμού».
Σύμφωνα με την Dr. Sue Johnson, όταν 2 σύντροφοι χάνουν τη σύνδεση τους χάνουν την ασφάλειά τους. Η «απώλεια του Δεσμού» των συντρόφων έχει τo ίδιο αντίκτυπο, όπως η απώλεια του Δεσμού ανάμεσα στο παιδί και στη μητέρα ή το βασικό φροντιστή του. Το άγχος και η ανασφάλεια που δημιουργείται είναι μεγάλη. Τα δυσάρεστα συναισθήματα που κατακλύζουν και τους 2 συντρόφους είναι τόσο έντονα που οδηγούν τελικά σε συμπεριφορές που αντί να τους επαναφέρουν, τους αποσυνδέουν περισσότερο.
Η θεραπευτική προσέγγιση EFT (Emotionally Focused Therapy-Συγκινησιακά Εστιασμένη Θεραπεία) είναι μια βραχυχρόνια θεραπεία που διαρκεί συνήθως 5-6 μήνες (20-25 συναντήσεις) και βοηθάει τους συντρόφους να αντιληφθούν το προβληματικό μοτίβο της μεταξύ τους επικοινωνίας, το οποίο έχουν διαμορφώσει από κοινού και ακολουθούν χωρίς να το αντιλαμβάνονται.
Σύμφωνα με την Συγκινησιακά Εστιασμένη Θεραπεία, οι συμπεριφορές των συντρόφων που εκφράζουν επίκριση ή/και έλεγχο ή αποστασιοποίηση, είναι φυσιολογικές και αναμενόμενες καθώς ο κάθε ένας από τους συντρόφους προσπαθεί με το δικό του τρόπο και με μεγάλη αγωνία να επανακτήσει τον τόσο σημαντικό γι' αυτόν Δεσμό. Κάνεις δεν φταίει και κάνεις δεν καλείται να απολογηθεί γι' αυτό που συμβαίνει. Μέσα στο ασφαλές περιβάλλον της θεραπείας, με τη βοήθεια του συμβούλου, ο κάθε σύντροφός σιγά σιγά, στο δικό του ρυθμό «ανοίγεται», «ξεκλειδώνει», μοιράζεται και μαθαίνει να συνδέεται ξανά με έναν πιο ασφαλή και ουσιαστικό τρόπο. Ακούγοντας τον εαυτό του και τον σύντροφό του παράλληλα, συνειδητοποίει τo συναισθηματικό του κόσμο, τι του συμβαίνει, πως συμπεριφέρεται, τι σκέφτεται και πως πραγματικά νιώθει. Μέσα από το δικό του βίωμα έχει την ευκαιρία να κατανοήσει καλυτέρα και το βίωμα του/της συντρόφου του. Αυτός ο νέος τρόπος μοιράσματος και σύνδεσης μπορεί να είναι τόσο αποκαλυπτικός και συγκινητικός για το ζευγάρι που τα πρώτα αποτελέσματα στην αποφόρτιση της σχέσης του να αρχίσουν να διαφαίνονται από τις πρώτες κιόλας συνεδρίες.
Είναι αλήθεια δυστυχώς πως όσο αφήνουμε τις σχέσεις μας, με τους σημαντικούς ανθρώπους στη ζωή μας, τόσο μεγαλώνει η δυσκολία, οι σχέσεις «δηλητηριάζονται» και μπορεί από ένα σημείο και μετά ακόμα και το πιο ισχυρό αντίδοτο να μην μπορέσει να τις επαναφέρει.
Εσείς πως νιώθετε μέσα στη σχέση σας; Υπάρχει κάτι στα παραπάνω που σας είναι οικείο;
Πηγές
Ιωαννίδου, Β. (2012). Η τέχνη της συντροφικής ζωής: μια συστημική προσέγγιση. Γνώση.
Dr. Johnson, S. (2014). Κρατά με σφιχτά. 7 Συνομιλίες για μια ζωή γεμάτη αγάπη. Gutenberg.
Brubacher, L. (2018). Εφαρμόζοντας τη συγκινησιακά εστιασμένη θεραπεία – EFT. Βασικά στοιχεία αλλαγής. Gutenberg.